Ruimtelijke ontwikkeling, Wonen en Erfgoed

Het verschil tussen begroting en realisatie van de grondexploitaties is opgebouwd uit het geprognosticeerd eindresultaat van de grondexploitaties en de gerealiseerde lasten en baten in 2023 (cashflow). Voor een gedetailleerde toelichting op de ontwikkeling van de geprognosticeerde eindresultaten verwijzen wij naar het Meerjaren Perspectief Ruimte 2024.

Resultaat grondexploitaties
In 2023 is 5,515 miljoen euro gedoteerd aan de voorziening voor de negatieve grondexploitaties om de risicovoorzieningen op het, voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen.

Conform besluit bij de tweede bestuursrapportage 2021 is dit resultaat onttrokken uit de reserve grondexploitaties

Grondexploitatie Leidsche Rijn

De gerealiseerde lasten zijn 8,851 miljoen euro lager dan begroot door uitgestelde civieltechnische en plankosten in de volgende deelprojecten:

• Leidsche Rijn Centrum ad 5,5 miljoen euro;
• Hoofdinfrastructuur ad 3,0 miljoen euro;
• Verwerving ad 2,1 miljoen euro;
• Hoofdwatersysteem ad 1,6 miljoen euro;
• Rijnvliet ad 1,4 miljoen euro;
• Hooggelegen ad 0,5 miljoen euro.

Daarnaast zijn er ook gerealiseerde lasten die hoger zijn dan begroot:

• Geluidswal Woerden ad 0,6 miljoen euro;
• Infrastructuur restprojecten ad 0,6 miljoen euro;
• Leeuwesteyn Noord ad 0,6 miljoen euro.

Verder is de verrekening met de balanspost onderhanden werk  4,4 miljoen euro hoger dan begroot. Dit is een verrekening met de balans en zijn geen werkelijke kosten.

Binnenstedelijke grondexploitaties

De totale gerealiseerde lasten zijn 2,189 miljoen euro hoger dan begroot:

• De gerealiseerde lasten in de binnenstedelijke grondexploitaties zijn 14,301 miljoen euro lager dan begroot.
• De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 11,534 miljoen euro hoger dan begroot.
• De overige lasten zijn 4,956 miljoen euro hoger dan begroot.

Door verschuivingen in de planning zijn de gerealiseerde lasten in de grondexploitaties 14,3 miljoen euro lager dan begroot. Dit betreft voornamelijk de grondexploitatie Beurskwartier (lagere kosten voor verwerving, sloop, milieu en bouw- en woonrijp maken).
De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 11,5 miljoen euro hoger dan begroot. Dit zijn geen uitgaven, maar betreft de verrekening van lasten en baten van de grondexploitaties met de balans.

De overige lasten zijn per saldo 5 miljoen euro hoger dan begroot. Dit betreft een storting in de voorziening onderhanden werk om de waardecorrectie op de post bouwgrond in exploitatie op het juiste niveau te brengen (6,9 miljoen euro hoger), gemaakte kosten voor planbegeleiding die we nog in rekening gaan brengen bij ontwikkelaars (3,0 miljoen euro lager) en het resultaat op strategische verwervingen, anticiperende verwervingen, voorraadfunctie en overige kosten grondexploitaties (1,1 miljoen euro hoger).

Grondexploitatie Stationsgebied
De gerealiseerde lasten zijn 0,175 miljoen euro lager dan begroot:

• De gerealiseerde lasten in de grondexploitatie Stationsgebied zijn 7,161 miljoen euro lager dan begroot.
• De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 6,987 miljoen euro hoger dan begroot.

De gerealiseerde lasten in de grondexploitatie in 2023 zijn 7,161 miljoen euro lager door verschuivingen in de lasten van in uitvoering genomen werken, zoals de omgeving Jaarbeursplein, Catharijnesingel, Forum Noord en de omgeving Sijpesteijn.
De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 6,987 miljoen euro hoger dan begroot. Dit zijn geen uitgaven, maar betreft de verrekening van lasten en baten van de grondexploitatie met de balans.

Ruimtelijke herontwikkelingsplannen

De omzet op intentie- en anterieure overeenkomsten gesloten met ontwikkelende partijen in de stad was in 2023 hoger dan verwacht. Onderdeel van deze overeenkomsten is het verhalen van de plankosten. Zowel de baten als de lasten zijn 1,552 miljoen euro hoger dan begroot. Door diverse afwijkingen zijn de overige lasten 0,098 miljoen euro lager dan begroot.

Investeringsimpuls RSU

In het Meerjaren Perspectief Ruimte 2023 (MPR 2023) is de (her)programmering van de middelen uit de reserve Investeringsimpuls RSU vastgesteld door de gemeenteraad.
De gerealiseerde lasten zijn 3,912 miljoen lager dan begroot:

• Voor 0,612 miljoen van de afwijkingen geldt dat daadwerkelijke besteding van deze middelen in 2024 of verspreid over de komende jaren plaatsvindt.
• De begrote onttrekking uit de reserve betaalbaar wonen voor 3,300 miljoen euro is niet aangewend.

SISA Gebiedsontwikkeling

De gerealiseerde lasten zijn 1,752 miljoen euro hoger dan begroot. De kosten bestaan voornamelijk uit kosten voor deelprojecten:

• Onderwijs ad 0,572 miljoen euro;

• Veiligheid ad 0,306 miljoen euro;
• Groene Voet ad 0,361 miljoen euro;
• Overvecht ad 0,198 miljoen euro;
• Monitoring en Kennisdeling ad. 0,211 miljoen euro;
• Overige projecten ad. 0,104 miljoen euro .

Stedenbouw en planologie

Vertraging op diverse projecten in de openbare ruimte heeft geleid tot lagere bestedingen aan speelvoorzieningen (o.a. Lumbrusplein, Jeremiestraat en Poolsterhof). Ook is een aantal geplande speelprojecten nog niet uitgevoerd (Tolsteelplantsoen, Welgelegen, Basilicumstraat) vanwege langer openstaande vacatures in de huidige arbeidsmarkt.

Erfpacht
Voor de conversies en bestemmingswijzigingen erfpacht in de begroting een last opgenomen van 0,765 miljoen euro. De hieronder toegelichte gerealiseerde lasten van 1,790 miljoen euro leiden tot een nadeel van 1,025 miljoen euro op de begroting:

• De behandelkosten van het aanpassen van de erfpachtovereenkomsten ten behoeve van conversies en bestemmingswijzigingen bedragen 0,448 miljoen euro.
• Als bij sloop-nieuwbouw door woningcorporaties sprake is van verdichting kan die meerwaarde weer binnen de locatieontwikkeling worden ingezet. In 2023 heeft de gemeente 1,216 miljoen euro hieraan bijgedragen.
• De afschrijving op de boekwaarde van de erfpachtgronden als gevolg van het vervallen van de canonopbrengsten bedraagt 0,126 miljoen euro.

Hogere lasten dan geraamd door het afschrijven van de boekwaarde van een aanzienlijke verkoop van overtollig gemeentelijk bezit dat niet past in een beleidsdoel.

Een overschrijding op de project-, handhaving- en beheerkosten; met name de ontwikkeling van het contractbeheer en opstellen nieuwe erfpachtvoorwaarden.

Strategische verwervingen
Zowel de baten als lasten in verband met het beheer van de strategische verwervingen zijn 1,034 miljoen euro hoger.

Bedrijfsmiddelen

De inzet voor de Ruimtelijke Strategie Utrecht is 0,4 miljoen lager uitgevallen. De kosten van de kennisagenda en het maken van (toekomst)scenariostudies vallen 0,3 miljoen lager uit, de bijdrage aan de U10 voor het regionaal economisch perspectief is 0,1 miljoen lager. Ook de kosten van het versnellen en verbeteren van het UPP vallen 0,1 miljoen lager uit en de kosten van de invoering Omgevingswet die ten laste van de Ruimtelijke Strategie Utrecht komen vallen 0,1 miljoen lager uit. Daarentegen zijn de kosten van de Nota Omgevingskwaliteit en Beleid Dakopbouwen van 0,2 miljoen ten laste van de Ruimtelijke Strategie Utrecht gebracht.

Overige lasten

Bij de Tweede bestuursrapportage 2021 heeft de raad besloten om de resultaten op afgesloten en lopende grondexploitaties alsmede kosten waarvoor binnen de reserve grondexploitatie bedragen zijn gereserveerd nog in het lopende jaar te verrekenen met de reserve grondexploitatie. Op basis van dit besluit zijn diverse baten en lasten met betrekking tot de grondexploitaties verrekend met de reserve grondexploitatie.

De hogere onttrekkingen uit de reserve grondexploitaties bestaan uit:

• 5,515 miljoen euro in verband met de dotatie aan de voorziening negatieve grondexploitaties om de risicovoorziening op het, voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen
• 0,894 miljoen euro resultaat op strategische en anticiperende verwervingen
• 0,186 miljoen euro in verband met de jaarlijkse inkooptaakstelling op grondexploitaties
• 0,041 miljoen euro resultaat op diverse afgesloten projecten
• 0,017 miljoen euro in verband met voorbereidingskosten met betrekking tot het Atleeplantsoen.
• 0,005 miljoen euro resultaat op een anterieure overeenkomst in Leidsche Rijn.

Overige toevoegingen reserves

De hogere dotaties aan de reserve grondexploitaties bestaan uit:

• 6,600 miljoen euro tussentijdse winstneming op de grondexploitaties Leidsche Rijn (5,900 miljoen euro), Merwedekanaalzonde deelgebied 4: Defensieterrein (0,530 miljoen euro) en Oudenrijn West (0,170 miljoen euro);
• 0,378 miljoen euro resultaat op een anterieure overeenkomst in Leidsche Rijn
• 0,241 miljoen euro in verband met de onttrekking aan de voorziening negatieve grondexploitatie Stationsgebied om de risicovoorziening op het, voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen;
• 0,125 miljoen euro resultaat op voorraadfunctie
• 0,113 miljoen euro dotatie van de robuuste posten in de grondexploitatie Leidsche Rijn.
• 0,004 miljoen euro resultaat op diverse afgesloten projecten

Overige toevoegingen reserves